Geplaatst op

Volharding (volhardend zijn ondanks obstakels)

Wanneer het leven tegenzit is het  beste wat je kan doen gewoon blijven zwemmen

Dory in Finding Nemo

Volharding kan omschreven worden als het vrijwillig volhouden van een doelgerichte actie ondanks de aanwezigheid van uitdagingen, obstakels en moeilijkheden. Deze vorm van volharding vereist vastbeslotenheid, focus en geduld. Volhardende mensen maken af waar ze mee begonnen zijn en houden, ondanks tegenslag, vast aan de aan zichzelf gestelde opdracht om hun doel(en) te bereiken. Hoe meer omvattend en hoe meer ambitieus hun doel is, hoe meer volharding nodig is om het gestelde doel te bereiken.

Volharding is echter meer dan simpelweg vasthouden aan een taak tot die beëindigd is. Succesvolle volharding gaat samen met de deugd wijsheid teneinde je de juiste doelen te kunnen stellen. Het is ook belangrijk om te weten wanneer je onverhoopt op een verkeerd spoor zit en dan te kunnen loslaten.  Volharding is een van de kwaliteiten (samen met nieuwsgierigheid, vitaliteit en hoop) die het meest samengaat met  een betrokken leven, een van de kernroutes naar authentiek geluk.

Volharding blijkt een van de beste voorspellers te zijn voor een gezond en lang leven en hangt ook samen met de kwaliteit zelfregulering.

Aanraders om te volharden ondanks obstakels:

  • Denk eraan wat voor doelen of projecten je wilt hebben verwezenlijkt in je leven als je je voorstelt dat je later op je sterfbed ligt. NB Het gelukkigst worden we vaak van doelen waarbij ook anderen (mensen, dieren, milieu) baat bij hebben. Begin er zo mogelijk vandaag nog mee.
  • Deel je doelen met je geliefden. Laat je door hen inspireren en vier het met hen samen als je een (belangrijk deel) van je doelen hebt bereikt, bijvoorbeeld met een etentje.
  • Plan een (groot) project en maak het af binnen de door jou vastgestelde tijd.
  • Noteer je doelen op bijvoorbeeld post-its en bevestig ze op plekken waar je ze regelmatig ziet. Laat je erdoor inspireren.
  • Maak lijstjes met prioriteiten en vink ze af als je ze afgehandeld hebt. Dit is een heel eenvoudige methode die goed werkt. Als je daar de voorkeur aan geeft kun je ook software daarvoor gebruiken, bijvoorbeeld op je computer of smartphone. Bonus: elke keer als je een taak kunt afvinken maak je een shot van het prethormoon dopamine aan!

Films waarin volharding een belangrijke rol speelt:

  • The Bridge on the River Kwai (1957, Engeland)
  • Ghandi (1982, Engeland,)
  • Alive (1993), V.S.
  • To Live (1994, China/Hong Kong)
  • Touching the Void (2003, Engeland)
  • 127 Hours (2010,VS, Engeland)
  • The Pursuit of Happiness (2006, VS)
  • Ballon (2018, Duitsland)
  • Le Grand Bain (2018, Frankrijk)
  • Mi Vida (2019, Nederland)
  • A Hidden Life (2019, Duitsland/VS)
  • And Then We Danced (2019, Georgië/Zweden)
  • Mjólk (2019, IJsland)
  • Pari (2020, Griekenland)
  • The Lost King (2022, Engeland)
  • Till (2022, V.S.)

Bronnen onder meer:

Positive Psychology at the Movies 2. Using Films to Build Characterstrenghts and Well-Being. 2nd Edition. Niemiec, R.M., Wedding, D. (2014). Boston: Hogrefe Publishers.

340 Ways to Use VIA Character Strenghts by Tayyab Rashid & Afroze Anjum. University of Penssylvania, 2005.

 

 

 

Geplaatst op

Humor (humor hebben en de lichte kant van het leven zien)

Het is bekend dat humor, meer dan wat voor menselijke kwaliteit ook,  een heilzame afstand tot een situatie kan bewerkstelligen en een vermogen om erboven uit te stijgen, als is het maar voor een paar seconden.                                                                                Viktor E. Frankl (psychiater en holocaustoverlevende)

Van harte lachen is een goede manier om innerlijk te joggen zonder dat je de deur uit hoeft.                                           Norman Cousins in Anatomy of an Illness

De kwaliteit humor omvat volgens Peterson en Seligman (2004) de volgende drie elementen:

  1. De speelse herkenning, plezier in en of het scheppen van ongerijmdheid.
  2. Een gelijkmoedige en vrolijke kijk op tegenslag die iemand in staat stelt om de lichte kant van een situatie in te zien.
  3. Het vermogen om anderen aan het glim(lachen) te brengen.

Deze onderzoekers benadrukken een vorm van humor die moreel gezien goed is en die mensen verder brengt, in die zin dat humor helpend kan zijn om wanhoop te boven te komen en de gezondheid te verbeteren. McGhee (1999) die er vanuit gaat dat speelsheid aan de basis ligt van humor, stelt dat lachen een gunstige uitwerking heeft op onder meer het immuunsysteem, het cardiovasculaire systeem (hart- en bloedvaten), het ademhalingssysteem en het musculaire systeem (de spieren). Voordelen voor de geestelijke gezondheid die hiermee samenhangen zijn onder andere verminderde stress, -angst, -onrust, een toegenomen gevoel van vreugde, een gevoel van controle en optimisme. Peterson en Seligman benadrukken dat humor en speelsheid kwaliteiten zijn met een toegevoegde waarde die met name nuttig zijn als ze gecombineerd worden met een andere kwaliteit, bijvoorbeeld vriendelijkheid.

Aanraders om het leven met meer humor te benaderen en (daardoor) lichter te leven:

  • Probeer het effect van je glimlach uit. Je kunt jezelf als een casestudie gebruiken (zie evt. ook de documentaire van Norman Cousins). Ga bijvoorbeeld naar een sociale plek (zoals een winkelcentrum of een sportieve bijeenkomst) en glimlach naar iedereen die je ontmoet. Maak oogcontact en merk op wat voor effect je gedrag op jezelf en anderen heeft. Probeer hetzelfde uit, maar dan op een misnoegde, verveelde manier. Merk op wat jezelf ervaart en hoe anderen reageren. Welke verschillen vallen het meest op? Welk pad wil je volgen? Een echte aanrader in dit kader is de film Groundhog Day [1](1994), waarin Phil (Bill Murray) van een chagrijnige, alleen op zichzelf gerichte, man transformeert in een uiterst beminnelijk mens en zo een bron van liefdevolle vriendelijkheid wordt omdat hij er eindelijk achter is gekomen waar het in het leven om gaat, waardoor hij zelf uiteindelijk ook echt gelukkig wordt.
  • Probeer het vermakelijke en de lichte kant in zoveel mogelijk situaties te zien, juist ook in moeilijke situaties. In aanvulling hierop kun je aan het einde van de dag bedenken wat de drie grappigste dingen waren die je hebt meegemaakt of waarin je een aandeel had. Wat vond je met name grappig in die situaties? Eventueel kun je ze opschrijven.
  • Sluit vriendschap met iemand met veel gevoel voor humor en spreek daar regelmatig mee af.
  • Probeer elke week een film te zien uit je favoriete komediegenre. Bekijk eerst wat je lievelingscategorie is. Bijvoorbeeld een luchtige film zoals Alice in Wonderland, een klassieker als Forest Gump of bijvoorbeeld een zwarte komedie van Tim Burton.
  • Wat zou een komiek zeggen? Vraag jezelf dit af, elke volgende keer als je je overweldigd voelt. Komieken maken grappen over zichzelf, lachen om hun problemen, en maken grappen over anderen om hen heen. Zij herinneren ons eraan om speels te blijven en onszelf niet te serieus te nemen, zelf als het leven uiterst serieus lijkt te moeten worden genomen. Komieken realiseren zich de ambiguïteit en grilligheid in situaties die verbonden is aan humor en ze kunnen nauwkeurig de vinger leggen op opgeblazenheid, hoogmoedigheid en arrogantie.

Films waarin humor in diverse verschijningsvormen een belangrijke rol speelt:

  • Zorba the Greek (1964, Engeland, Griekenland)
  • Amadeus (1984, VS)
  • Groundhog Day (1993, VS)
  • Ridicule (1996, Frankrijk)
  • La vita è bella (1997, Italië)
  • Patch Adams (1998, VS)
  • Murderball (documentaire, 2005, VS)
  • Intouchables (2011, Frankrijk)
  • Youth (2015, Italië)
  • Toni Erdman (2016, Duitsland)
  • The Other Site of Hope (2017, Finland)
  • Le Grand Bain (2018, Frankrijk)
  • Riders of Justice (2020, Denemarken)
  • The Duke (2020, Groot Brittannië)

Bronnen onder meer:

Humor as survival training for a stressed-out world: The 7 humor habits program. McGhee , P.E. (2010). Bloomington, IN; Author House.

Positive Psychology at the Movies 2. Using Films to Build Characterstrenghts and Well-Being. 2nd Edition. Niemiec, R.M., Wedding, D. (2014). Boston: Hogrefe Publishers.

PS Heb je zelf een tip voor een goede film  op dit gebied, laat het dan weten, het wordt zeer gewaardeerd!

[1] Het script van Groundhog Day is geschreven door Danny Rubin,een zenboeddhist, die zocht naar een manier om de essentie van de leer van Boeddha in een vorm te gieten die de westerse ziel aanspreekt.

Geplaatst op

Moed (moedig zijn)

“Be a warrior not a worrier’ (wees een strijder, geen piekeraar) E. Archer

Weet je, soms is alles wat je nodig hebt twintig seconden van idiote moed. Gewoon twintig seconden om dapperheid te omarmen. En ik beloof je, er komt iets groots uit voort.

We Bought a Zoo

Moed kan omschreven worden als een vrijwillige actie die ondanks risico, gevaar, of potentiele schade, ondernomen wordt. De dappere actie wordt vaak genomen vanuit het algemeen belang en gaat gewoonlijk samen met de waarden en opvattingen die samenhangen met een gezonde gemeenschap.

De film We Bought a Zoo (2011, VS) is gebaseerd op het waargebeurde verhaal van voormalig Guardian journalist Benjamin Mee (Matt Damon) die na de dood van zijn vrouw een vervallen dierentuin op het Amerikaanse platteland koopt van zijn laatste spaargeld. Het opknappen van de dierentuin gaat gepaard met enige hindernissen en ook privé komt er het één en ander om de hoek kijken. In zijn boek  De Ladder (2018) beschrijft Ben Tichelaar hoe zijn jongste dochter door de film werd geïnspireerd om op haar eerste schooldag in het voortgezet onderwijs op een onbekend meisje af te stappen en een gesprek te beginnen, iets wat ze anders niet zomaar gedaan had. Ze vertelde haar vader dat ze had gedacht: “laat ik maar doen wat ze in die film zeiden die we laatst zagen. Je weet wel We Bought a Zoo.” Dat kan het verschil maken tussen een vervelende of een leuke eerste dag op je nieuwe school, aldus haar vader.

We kunnen drie vormen van moed onderscheiden (Putnam, 1997):

  1. Fysieke moed. Deze vorm van moed vinden we bijvoorbeeld terug bij bepaalde beroepsgroepen zoals bij soldaten op het slagveld of politieofficieren die met gevaar voor eigen leven criminelen achtervolgen.
  2. Psychologische moed, waarbij iemand dapper zijn of haar innerlijke strijd en kwesties onder ogen ziet.
  3. Morele moed, waarbij iemand zijn of haar hoge ethische standaarden en authenticiteit in moeilijke tijden trouw blijft ongeacht eventueel verlies van vrienden, een baan of reputatie. Deze laatste vorm van moed komt overeen met de kwaliteit integriteit.

In deze blog komt vooral psychologische moed aan de orde. E. Archer schrijft hierover in haar boek Be a Warrior, Not a Worrier (2018) over: “Laat angst achter je. Ontdek je innerlijke strijder. Er is zoveel om je zorgen over te maken, werk, relaties, geld, gezondheid…Maar waarom zou je niet in plaats van in paniek te raken over wat er zou kunnen gebeuren, een ander pad kiezen – een pad waarop je je angst loslaat en je in plaats daarvan erop focust om zoveel mogelijk uit het leven halen?” Op deze manier komen ook onze amandelkernen (amygdala’s) in onze hersenen tot rust die een hele grote rol spelen bij het ontstaan van onze gevoelens. De amygdala’s scannen onze zintuigelijke waarnemingen op narigheid – vergelijkbaar met een virusscanner op de computer. Bij elke waarneming wordt op onbewust niveau de vraag gesteld: Is dit iets waar ik een hekel aan heb? Is dit iets wat me kan schaden? Is dit iets waar ik bang voor ben? Wanneer het antwoord ‘ja’ is, komen de amygdala’s in actie en zenden crisisboodschappen naar alle hersendelen. Acuut worden door het lichaam ‘vecht- of vluchthormonen’ afgescheiden, wat leidt tot een verhoogde hartslag en verhoogde bloeddruk. In stressvolle situaties verandert de amygdala in no-time in een grote rode pulserende bloemkool waardoor je lichaam in opperste staat van paraatheid wordt gebracht. Handig als er iets levensbedreigend gebeurt zoals een vrachtwagen of trein die op je af komt en de amygdala’s je sommeren om opzij te springen, maar niet bij alledaagse dingen, zoals een  onschuldig conflict met een huisgenoot of collega.

Aanraders om een strijd(st)er, in plaats van een piekeraar(ster), te worden:

  • Bekijk in welke situaties je je moediger kunt gedragen. Dit kan een nieuwe activiteit inhouden zoal bijvoorbeeld parachute springen, of iets eenvoudigs zoals in het midden van een bioscoopzaal gaan zitten in plaats van aan de zijkant als je enigszins last hebt van claustrofobie.
  • Focus op moedige uitkomsten. Uit onderzoek blijkt dat mensen die eraan werken om moediger te zijn zich vooral focussen op de uitkomsten van moedig gedrag. De psycholoog Philip Zimbardo (2007) benadrukt dat we allemaal potentiële helden zijn; als het nodig is kunnen we allemaal moedig zijn!
  • Laat je inspireren door iemand die je bewondert. Dat kan iemand uit je omgeving zijn, maar ook iemand uit een film. Bijvoorbeeld, als iemand zich vijandig en denigrerend naar je opstelt, kan het zinvol zijn om te denken aan de rol die Tom Cruise (lieutenant Daniel Kaffee) speelde in A Few Good Men (1992). Als het nodig is, streef dan het gedrag na van Kaffee, die veel moed vertoonde in zijn besluit om Colonel Nathan Jessup (Jack Nicholson) te confronteren.
  • Doe “alsof”. Adlereriaanse therapeuten moedigen hun cliënten aan om een bepaalde rol uit te probereren net zoals ze een kostuum proberen en het, als het niet past, weer uit doen. Soms past de rol verrassend precies, en kan men zich daardoor anders voelen, gedragen en, door zich zo te gedragen, een ander mens worden (Mosak & Maniacci, 2008).
  • Weersta sociale- of groepsdruk en probeer vooral vanuit waarden te leven die (ook) je omgeving ten goede komen. Spreek je uit, schrijf er zonodig over, neem deel aan een protest of sluit je aan bij een organisatie.

Films waarin diverse vormen van moed een belangrijke rol spelen:

  • Ghandi (1982, India, Engeland)
  • Schindler’s List (1993, Duitsland)
  • Braveheart (1995, VS)
  • La Vita è Bella (1997, Italie)
  • The Kite Runner (2007, VS, China)
  • Into The Wild (2007, VS)
  • We Bought a Zoo (2011, V.S.)
  • Twelve Years a Slave (2013, V.S.)
  • Ballon (2018, Duitsland)
  • Dirty God (2019, België, Groot-Brittannië, Ierland, Nederland)
  • A Hidden Life (2019, Duitsland/VS)
  • The Cave (2019, Syrië/Denemarken)
  • Mjólk (2019, Ijsland)
  • Dark Waters (2019, V.S.)
  • The Duke (2020, Groot Brittannië)
  • Belfast (2021, Groot Brittannië)
  • Fantastic Beasts The Secrets of Dumbledore (2022, Groot-Brittannië/V.S.)
  • Till (2022, V.S.)

Bronnen onder meer:

Be a Warrior, Not a Worrier. How to Fight Your Fears and Find Freedom (wees een strijder en geen piekeraar. Hoe je je angsten kunt bestrijden en je vrijheid hervinden) Archer, E. (2018).

De Ladder. Waarom veranderen zo moeilijk is én…welke drie stappen wel werken. Tichelaar, B. (2018). Tyler Roland Press.

De werking van onze hersenen tijdens communicatie. Ronald van der Molen, In: Managersonline.nl. 20 februari 2015.

Positive Psychology at the Movies 2. Using Films to Build Characterstrenghts and Well-Being. 2nd Edition. Niemiec, R.M., Wedding, D.

Geplaatst op

Vergeving

Vergeving

“Er is niemand die jouw leven beter kent dan een broer die ongeveer even oud is als jij. Beter dan wie ook weet hij wie en wat je bent. Mijn broer en ik zeiden sommige onvergeeflijke dingen tegen elkaar op de laatste dag dat we elkaar zagen, maar, ik probeer dat achter me te laten…en voor deze reis moet ik mijn trots in slikken. Ik hoop maar dat ik niet te laat ben”.
Alvin Straight beschrijft in The Straight Story zijn behoefte om dingen in orde te maken met zijn broer, voordat ze beiden sterven.

Wat kan onder vergeving verstaan worden? Vergeving is volgens de algemene opvatting het iemand niet meer kwalijk nemen van een ernstige daad. Deze daad overtreft het gewone en is iets waarvoor sorry zeggen niet afdoende is. Vergeven wordt (doorgaans) gedaan door diegene die geestelijke of materiële schade heeft geleden.

Het klinkt misschien vreemd, maar het is belangrijk om niet te snel te vergeven! De Koreaanse Zenleraar Haemin Sunim (2019) stelt dat soms eerst woede en haat nodig zijn om je de afstand te geven die je nodig hebt om te helen; woede, stelt hij, is een beschermingsmechanisme, het geeft je de tijd om wonden te laten helen. Als je te vroeg wilt vergeven, is het alsof je elke keer een korstje wegkrabt, waardoor de wond open blijft. Met je hoofd geef je je hart toestemming om te helen. Maar soms luistert je hart niet. En dat mag, aldus Sunim, dan heeft dat tijd nodig. Als je die woede en haat te vroeg los laat, of als je vindt dat je die niet mag voelen, dan blijft dat verdriet zitten en wordt het steeds erger. Je moet anderen niet te snel vergeven, je moet eerst zelf helen. Sunim: Voel waar de woede of dat verdriet zit, klopt je hart sneller, zitten je schouders vast? Laat het er zijn, duw het niet weg. Dan ga je zien wat eronder zit. Volgens Sunim zit daar altijd liefde voor dit leven onder. Verdriet om liefde die je niet kreeg. Pas als dat geheeld is, kun je bijvoorbeeld je vader zien hoe die nu is, een oude man die fouten heeft gemaakt. Je kunt pas vergeven als je er aan toe bent (1). Uiteindelijk vergeef je een ander om jezelf te bevrijden van het verleden. Je brengt jezelf naar het heden. En uiteraard heeft de ander er vaak (veel) baat bij als je vergeeft.

(1) Indien nodig kan het zinvol zijn om (via je huisarts) een goede therapeut te zoeken, met name iemand die ervaring heeft met het werken met getraumatiseerde mensen. Hij of zij kan je bijvoorbeeld helpen met een zogeheten woede- en wraakprotocol, wat heel effectief kan zijn. Kijk daarna of je eventueel verder wilt werken aan vergeving.

Ben je toe aan vergeving, dan kun je wellicht iets hebben aan onderstaande adviezen:

Praktische toepassingen om te (leren) vergeven:

Kijk naar je eigen fouten. Mensen hebben van nature de neiging tot vermijding en wraak(gevoelens) en zoals hierboven gesteld is, hebben die ook hun functie; vergeving helpt om deze zaken (uiteindelijk) te overstijgen. Maak een lijst of houdt een dagboek bij waarin je opschrijft hoe je anderen tekort hebt gedaan zodat ze zich door jouw toedoen gespannen, boos of angstig hebben gevoeld, zelfs in schijnbaar triviale situaties.

Neem een weloverwogen besluit om iemand te vergeven die jou tekort gedaan heeft. Vergeving doet de ander goed, maar is op de eerste plaats goed voor jezelf. Het werkt bevrijdend om wrok, boosheid en bitterheid los te laten die verbonden zijn met jouw onvermogen om anderen te vergeven.

Schrijf de voordelen van vergeving op. Denk na over een persoon en een situatie waarin je je tekort gedaan voelde. Neem 20 minuten om de voordelen die je hierdoor hebt ervaren, op te schrijven. Verruimde het je wereldbeeld? Nam een van je kwaliteiten toe? Verschafte het je een ruimer perspectief of een dieper zelfbegrip?

Lees boeken over vergeving. Bijvoorbeeld: Boek van Vergeving; van wond naar wonder. Willem Glaudemans (2013). Uitgeverij Ankh- Hermes BV en/of De Keuze; Leven in Vrijheid. Edith Eger (2018). Uitgeverij Bruna. Dit laatste boek gaat ook over zelfvergeving.

Wees geduldig. Als er iets is dat onderzoekers hebben ontdekt, dan is het dat vergeving een proces is dat tijd nodig heeft. Vergeven is niet iets dat je zomaar even doet! Zie ook het advies van Sunim. Geduld, openheid, en eerlijke reflectie zijn sleutelingrediënten. Aan vergeving zijn meerdere emoties verbonden en je kunt verschillende stadia van vergeving ervaren (deze kunnen gelijk zijn aan die van een rouwproces (2), waarbij vergeving loslaten inhoudt). Vergeven is iets dat vaak steeds opnieuw moet gebeuren, waarbij je echter wel steeds verder kunt komen in het proces.

(2) De vijf fasen van rouw: Omgaan met verlies (Elisabeth Kübler Ross).

Films die behulpzaam kunnen zijn bij het vergevingsproces

  • Dead Man Walking (1995, V.S.)
  • Regret to Inform (1998, VS)
  • The Straight Story (1999, VS) ]
  • In My Country (2004, Engeland, Ierland, Zuid-Afrika)
  • Departures (2008, Japan)
  • Incendies (2010, Canada)
  • The Railway Man (2013, Engeland, Australie)
  • Under Sandet (2015, Denemarken, Duitsland)
  • Coco (2017, VS)
  • The Shack (2017, VS)
  • A Beautiful Day in the Neighborhood (2019, V.S)

Bronnen onder meer:

  • Houden van dingen die niet perfect zijn: Compassie voor jezelf en anderen” H. Sunim (2019). Amsterdam: Uitgever de Boekerij.
  • Positive Psychology at the Movies 2; Using Films to Build Character Strenghts and Well-Being (R.M. Niemiec & D. Wedding). Hogrefe, 2013.
Geplaatst op

Vriendelijkheid

Vriendelijkheid (vriendelijk zijn en goede dingen voor anderen doen)

“Amélie heeft een vreemd gevoel van absolute harmonie. Het is een perfect moment, zacht licht, een bepaalde geur die in de lucht hangt, het rustige gemurmel van de stad. Ze ademt diep. Het leven is simpel en helder. Een golf van liefde overvalt haar, een drang om mensen te helpen” Uit de film Amélie

“Ik zou niet zijn wie ik nu ben zonder de onverwachte vriendelijkheid die ik in de gevangenis heb ervaren” Angela King (voormalig neo-nazi skinhead en nu vredesactiviste en medeoprichter Life after Hate in Trouw, 14 maart 2019)

De kwaliteit vriendelijkheid omvat een aantal dimensies die overlappen, zoals generositeit, koestering, zorgzaamheid, compassie, altruïstische liefde en aangenaamheid. Het cultiveren van deze kwaliteit kan levensveranderend zijn voor zowel degene die ermee aan de slag gaat (zie het citaat uit de film Amélie) als voor degene die (vooral onverwachte) vriendelijkheid ervaart (zie het citaat van Angela King). Het belang van liefdevolle vriendelijkheid wordt benadrukt in alle wereldreligies: bijvoorbeeld in het Christendom betekent caritas onzelfzuchtige liefde en vriendelijkheid jegens anderen. Caritas wordt gezien als de belangrijkste theologische deugd. In het Boeddhisme verwijst het woord metta naar liefdevolle vriendelijkheid, de opvatting dat we een verantwoordelijkheid hebben om zorg te dragen voor alle levende wezens.
Uit onderzoek is gebleken dat autonoom helpen, dat wil zeggen anderen helpen omdat men dat oprecht wil samenhangt met groter welbevinden, een positieve gemoedstoestand, vitaliteit en zelfwaardering. Gecontroleerd helpen daarentegen , dat wil zeggen anderen helpen omdat degene die helpt zich schuldig voelt, zich geforceerd voelt om te helpen, of een beloning krijgt als hij of zij helpt, leidt niet tot eerder genoemde positieve effecten en kan zelfs leiden tot verminderd welbevinden!
Een belangrijke voorwaarde om er voor anderen te kunnen zijn is vriendelijk zijn ten opzichte van jezelf oftewel zelfcompassie. De Koreaanse monnik en zenleraar Haemin Sunim benadrukt dat als we onze eigen imperfecties kunnen omarmen dat we dan ook milder voor anderen kunnen zijn: “Als we aardiger worden voor onszelf, kunnen we aardiger worden voor de wereld.”

Aanraders om meer liefdevolle vriendelijkheid te beoefenen:

  • Leer om te beginnen meer compassie te hebben met jezelf. Oefen om je bewust te zijn van je gedachten als er iets fout gaat (dat wil zeggen denk na over je denken). Ben je snel geneigd om jezelf te bekritiseren en hard over jezelf te oordelen? Probeer jezelf te begrijpen en te vergeven. Verzacht de hardheid die je naar jezelf voelt en wees je bewust van de realiteit dat je niet perfect kunt zijn en dat je veel kwaliteiten hebt die datgenen wat mis ging kunnen compenseren. Lees bijvoorbeeld het boek van Haemin Sunim “Houden van dingen die niet perfect zijn. Compassie met jezelf en anderen” (2019). Uitgever de Boekerij.
  • Leer indien nodig nee te zeggen zodat je geen “reddend slachtoffer” wordt. Hiermee kun je je geestelijke en lichamelijke gezondheid ondermijnen waardoor je er uiteindelijk voor niemand meer kunt zijn, ook niet voor jezelf.
  • Doe vrijwilligerswerk, als je agenda dit toelaat. NB Denk er ook aan om voldoende tijd voor jezelf inplannen, onder meer door lege plekken in je agenda te houden om gewoon eens lekker te kunnen doen wat er spontaan in je opkomt, waaronder ook misschien eens helemaal niets doen! Met andere woorden, leer ja te zeggen, maar doe dit selectief.
  • Probeer wat vriendelijker voor anderen te zijn. Met name onverwachte vriendelijkheid kan veel impact op een ander hebben (zie het citaat van Angela King), zelfs als het maar om kleine dingen gaat. Voor de liefhebbers: lees bijvoorbeeld het RAK boek, geschreven door Elise de Rijck (2016). Uitgeverij Lannoo. Probeer hierbij indien nodig “emotioneel onafhankelijk” te zijn. Een mooi voorbeeld in dit kader is de film Pride (2014), gebaseerd op een ware gebeurtenis, waarin een groep homo- en lesbische activisten gedurende het bewind van “iron lady” Margaret Thatcher volharden in het financieel helpen van mijnwerkers tijdens een staking in 1984, ondanks het feit dat de mijnwerkers daar aanvankelijk niet aan willen.
  • “Geef de zaden van compassie water in plaats van de zaden van boosheid en haat” (Thich Nhat Hahn, 2001). Met andere woorden: we hebben beide hoedanigheden in ons, maar we kunnen ervoor kiezen wat we voeden.Films waarin vriendelijkheid een belangrijke rol speelt:
  • Meet John Doe (1941, VS)
  • Being there (1979, VS)
  • Amélie (2001, Frankrijk)
  • Bagdad Café (1987, West-Duitsland)
  • Pay it Forward (2000, VS)
  • Akeelah and the Bee (2006, V.S.)
  • The Blind Side (2009, VS)
  • My Neighbour Totoro (2010, Japan)
  • Pride (Engeland, 2014)
  • Fuku Chan (2014, Japan, met Engelse ondertiteling)
  • An (2015, Japan)
  • The Other Site of Hope (2017, Finland)
  • Exit: Leaving Extremism behind (Noorwegen, 2019, documentaire)
  • Nous finirons ensemble (2019, Frankrijk)
  • A Hidden Life (2019, Duitsland/VS)
  • The Cave (2019, Syrië/Denemarken)
  • A Beautiful Day in the Neighborhood (2019, V.S)
  • Living (2022, Groot Brittannië)

Bronnen:

  • Houden van dingen die niet perfect zijn: Compassie voor jezelf en anderen” H. Sunim (2019). Amsterdam: Uitgever de Boekerij.
  • Positive Psychology at the Movies 2. Using Films to Build Character Strenghts and Well-Being. 2nd Edition. Niemiec, R.M., Wedding, D. (2014). Boston: Hogrefe Publishing.
  • Positieve Psychologie in de Praktijk. Bannink, F. (2011). Amsterdam: Hogrefe Uitgevers.

 

Geplaatst op

Nieuwsgierigheid

Nieuwsgierigheid (in de goede zin van het woord)

“I have no special talent. I am only passionately curious.” Albert Einstein

“Curiouser and curiouser”. Alice in Wonderland

Nieuwsgierigheid: open zijn voor ervaringen die zich voordoen in je leven omdat die op zichzelf als waardevol worden ervaren, allerlei onderwerpen fascinerend vinden, exploreren en ontdekken.

Nieuwsgierigheid is evenals hoop, vitaliteit, liefde en dankbaarheid een kwaliteit die in sterke mate verband houdt met welbevinden. Actieve nieuwsgierigheid (waarover hieronder meer) wordt geassocieerd met een aantal voordelen, zoals langer leven, het hebben van betere relaties, én de ontwikkeling van een betere intelligentie. Ook ervaren nieuwsgierige mensen een grotere tevredenheid met én meer betekenis in het leven.

In zijn boek Nieuwsgierig? benadrukt hoogleraar psychologie Todd Kashdan de positieve kant van nieuwsgierigheid. Zonder deze kwaliteit gaan we risico’s uit de weg, stoppen we met de uitvoering van uitdagende klussen, gaan we geen nieuwe contacten aan met anderen en zijn we niet geïnteresseerd in nieuwe informatie. Om te kunnen groeien en ontdekken is nieuwsgierigheid voorgeprogrammeerd in onze hersenen; onze hersenen zijn dan ook verzot op alles wat nieuw is! Als we ons open stellen om nieuwe dingen te ontdekken, léren we ook onvermijdelijk iets. Het ultieme doel van ons nieuwsgierigheidssysteem is om onze bestaande kennis en vaardigheden uit te breiden. De stof dopamine speelt een centrale rol bij nieuwsgierigheid en onderzoekend gedrag. Zonder deze neurotransmitter worden we een apathische luie voddenbaal, aldus Kashdan. Volgens hem geeft niet zozeer geluk, maar nieuwsgierigheid ons blijvende voldoening en bevrediging. Hij pleit in dit kader ook voor het omarmen van de onzekerheid van het onbekende; op deze manier wordt het leven een permanente speurtocht vol verrassingen. Belangrijk hierbij is dat we al onze zintuigen gebruiken. Daarnaast is het van belang om de bereidheid te hebben om ons te verwonderen over allerlei alledaagse dingen en te zoeken naar nieuwe mogelijkheden om die interessant te maken. Actieve nieuwsgierigheid kan ons helpen om meer mindfull in het leven te staan, in de zin van het bewust brengen van onze aandacht naar de huidige ervaring met een open en niet-kritische blik.

Aanraders om (nog) nieuwsgieriger in de goede zin van het woord te worden:

  • Oefen om de wereld om je heen op zo’n manier te benaderen alsof je alles voor het eerst meemaakt. Probeer net zoals Alice gefascineerd is door het witte konijn, te kijken welke levende wezens of objecten je kunt ervaren alsof je ze voor de eerste keer ziet. Probeer ook een voedingsmiddel, zoals bijvoorbeeld een perzik, op zo’n manier te eten alsof je die voor de eerste keer in je leven proeft.
  • Doorbreek patronen en routines die je op de automatische piloot doet. Beschouw al de activiteiten die je verricht op een typerende dag. Waar ben je het meest nieuwsgierig naar om te veranderen? Breng een verandering in je dagelijkse routine aan (probeer bijvoorbeeld een andere route uit als je uit je werk komt, eet een ander ontbijt of introduceer jezelf bij iemand die je nog niet kent op het werk of elders).
  • Ga actief aan de slag met je nieuwsgierigheid. Onderneem actie in plaats van passief af te wachten of er interessante dingen in je leven gebeuren. Streef nieuwe ervaringen na – onderzoek wat je voor nieuwe en andere zaken je in je leven kunt ondernemen. Wordt een ontdekker! Probeer voeding uit die je nog niet kent, praat met mensen die nieuw voor je zijn, en ontdek nieuwe plekken op de wereld, dat kan ook dichtbij zijn, bijvoorbeeld een andere wijk, grenzend aan je eigen woonwijk.
  • Probeer elke dag iets nieuws te leren over tenminste een persoon die je op een dag ontmoet. Mensen kunnen heel fascinerend zijn als je je (meer) in hen verdiept.

Boekentip: Kleine Genoegens van de School of Life (2017). Nederlandse uitgever (Nijgh en Van Ditmar). Actieve nieuwsgierigheid is een van de onderwerpen die aan bod komen in dit zeer aan te raden boek!

Films waarin nieuwsgierigheid in de goede zin van het woord een belangrijke rol speelt:

• The Gods Must Be Crazy (1980, Zuid-Afrika, Botswana)
• Wings of Desire (1987, West-Duitsland)
• Last Images of the Shipwreck (1989, Argentinië)
• Secrets of the Heart (1997, Spanje)
• Swimming Pool (2002, Frankrijk/Engeland)
• Mongolian Ping Pong (2005, China)
• Alice in Wonderland (VS, 2010)
• Ten Items or Less (2006, VS)
• The Best Exotic Marigold Hotel (2012, Engeland)
• Wild (2014, VS)

Bronnen onder meer:

  • Kashdan, T.B. (2009). Curious? Discover the missing ingredient to a fulfilling life. New York, NY: HarperCollins.
  • Positive Psychology at the Movies 2. Using Films to Build Characterstrenghts and Well-Being. 2nd Edition. Niemiec, R.M., Wedding, D. (2014). Boston: Hogrefe Publishers.
Geplaatst op

Dankbaarheid

Dankbaar zijn en de tijd nemen om dit uit te drukken

Maybe gratitude has nothing to do with joy. Maybe being grateful means recognizing what you have for what it is; appreciating small victories; admiring the struggle it takes simply to be human. Maybe we’re thankful for the familiar things we know. And maybe we’re thankful for the things we’ll never know. At he end of the day, the fact that we have the courage to still be standing is reason enough to celebrate.
Dr. Meredith Grey, Greys Anatomy, “Thanks for the memories”(2005)

Dankbaarheid is naast hoop, vitaliteit, liefde, en nieuwsgierigheid (in de goede zin van het woord) een van de vijf kwaliteiten die zeer sterk samenhangen met welbevinden.
Dankbaarheid verwijst zowel naar het bewust stilstaan bij het feit dat iemand ons iets geeft alsook naar de tijd nemen om dit uit te drukken. Het kan om materiële zaken gaan, maar bijvoorbeeld ook om de tijd of aandacht die iemand aan ons besteedt. Ook het ervaren van een moment van schoonheid of vrede kan een gevoel van dankbaarheid oproepen. Peterson en Seligman (2004) onderscheiden persoonlijke dankbaarheid als dankbaarheid met betrekking tot een bepaald persoon en transpersoonlijke dankbaarheid als dankbaarheid met betrekking tot iets meer omvattends, zoals God of de kosmos. Onderzoek heeft uitgewezen dat dankbaarheid onder meer leidt tot meer optimisme, het eerder bereiken van doelen, minder negatieve gezondheidssymptomen, een betere stemming en een betere slaap. Ook is gebleken dat mensen die elke dag hun zegeningen tellen een toename in geluk en een vermindering van depressieve klachten over een langere termijn ervaren. Tenslotte is dankbaarheid een belangrijke emotie die mensen helpt om met stress om te gaan en veerkracht op te bouwen. Dankbaarheid voelen is ook een mooie manier om mindful stil te staan bij het moment. Kortom een van de simpelste en doeltreffendste manieren om ons goed te voelen, is door dankbaar te zijn.

Aanraders om meer dankbaarheid in het leven te ervaren

  • Drie goede dingen. Probeer je elke avond drie dingen die je die dag hebt meegemaakt en waarvoor je dankbaar bent, voor de geest te halen. Wees specifiek en onthoud dat geen enkele gebeurtenis te klein is (b.v. iemand die je voor heeft laten gaan bij de kassa van de supermarkt omdat je maar één boodschap had). Als je jezelf wilt uitdagen, zorg dan dat je de dingen niet herhaalt (d.w.z. bedenk en noteer altijd nieuwe ervaringen waarvoor je dankbaar bent). Focus op het gevoel van dankbaarheid en voel wat dit in je lichaam doet, hoe dit je hart verwarmt.
  • Toon dankbaarheid door het schrijven van een brief. Schrijf een brief aan iemand in je leven die je dankbaar bent. Zet, indien nodig, dapperheid of andere kwaliteiten in om je te helpen de brieven daadwerkelijk te versturen. Dit is een van de klassieke dankbaarheidsstrategieën die onderzoekers, clinici en coaches aanbevelen. Als je deze oefening herhaalt, zorg er dan voor dat de ontvangers zodanig verschillen dat de opdracht uitdagend voor je is: schrijf aan mensen waar je nauw mee verwant bent (b.v. aan familie), aan mensen uit je verleden (b.v. een leraar of lerares van vroeger), en aan mensen die je nauwelijks kent, maar die je toch op de een of andere manier dankbaar bent.
  • Herinner je de moeilijke dingen. Dit is een van Emmons’s wetenschappelijk onderzochte strategieën, die hij in zijn boek Thanks! (2007) beschrijft om meer dankbaarheid te ervaren. Probeer zoveel mogelijk dankbaar te zijn voor de moeilijkheden die je in je leven ervaren hebt. Elk mens ervaart in min of meerdere mate op de een of andere manier pijn, moeilijkheden en lijden in zijn of haar leven, en je pijn heeft je waarschijnlijk sterker en veerkrachtiger gemaakt. Denk na over je verleden. Wat zijn mogelijk dingen waarvoor je dankbaar kunt zijn? Hoe kunnen deze zaken gezien worden als een zegen in plaats van een vloek. Een aanrader is het boek De Keuze van Edith Eger. De film Eternal Sunshine of The Spotless Mind (2004) herinnert ons eraan dat we onze pijnlijke herinneringen niet kunnen uitwissen; in plaats daarvan, is de oplossing dat we ons verleden omarmen, waarderen en accepteren. Vanuit deze acceptatie kan dankbaarheid ontstaan.
  • Hang reminders op. Bevestig zelfklevende briefjes of andere reminders op plekken waar je regelmatig bent, zoals thuis, op je werk en in je auto. Probeer steeds als je deze briefjes ziet je te concentreren op dankbaarheid – dankbaarheid voor wat je doet, waar je ook bent en met wie je ook bent. Hoewel dit misschien wat geforceerd lijkt zul je, als je deze kwaliteit cultiveert, ontdekken dat dankbaarheid een automatisme wordt, waardoor je deze kwaliteit steeds meer zult ervaren.

Films waarin dankbaarheid een belangrijke rol speelt

  • Stalker (1979)
  • Groundhog Day (1993)
  • It is a Wonderful Life (1946)
  • Forest Gump (1994)
  • The Shawshank Redemption (1994)
  • Titanic (1997)
  • The Pianist (2002)
  • Finding Nemo (2003)
  • The Pursuit of Happiness (2006)
  • Into the Wild (2007)
  • An (2015)
  • Hacksaw Ridge (2016)
  • Moonlight (2017)

Bronnen onder meer:

  • Emmons, R.A. (2007.) Thanks! How the new science of gratitude can make you happier. New York, NY; Houghton Mifflin Company.
  • Positive Psychology at the Movies 2. Using Films to Build Characterstrenghts and Well-Being. 2nd Edition. Niemiec, R.M., Wedding, D. (2014). Boston: Hogrefe Publishers.
Geplaatst op

Liefde

Liefde (onder meer liefdevol zijn en waardering uiten in relaties met anderen)

“Wij zijn allemaal slechts mens geworden in de mate waarin we van mensen hebben gehouden en in de gelegenheid waren van ze te houden”. Boris Pasternak

Happiness is love. Full stop. George Vaillant

Liefde is een van de kwaliteiten die in sterke mate samenhangt met welbevinden; er is sprake van een positieve relatie tussen liefde en geluk. Liefde is volgens psychologe Barbara Fredrickson de meest voorkomende positieve emotie. In liefde kunnen allerlei andere positieve emoties samenkomen, zoals vreugde, hoop, dankbaarheid en vergeving. In staat te zijn om onzelfzuchtig lief te hebben is wat ons uniek menselijk maakt, aldus psychiater George Vaillant, die na een levenslange wetenschappelijke studie tot de ontdekking kwam dat liefde het allerbelangrijkste is in het leven. Een bevinding die aansluit bij wat al eeuwenlang is beweerd door talloze wijze mannen en vrouwen. De kwaliteit liefde kan gezien worden als een capaciteit die zowel betrekking heeft op denken, voelen en gedrag en houdt ook het vermogen in om zowel van anderen te houden als zelf liefde te ontvangen. Uit onderzoek is gebleken dat dit onze geestelijke en lichamelijke gezondheid ten goede komt. Kortom, ook weer een belangrijke, zo niet de belangrijkste kwaliteit om mee aan de slag te gaan!

In deze blog wordt liefhebben met name als een vorm van levenskunst opgevat. Frank Andrews, van oorsprong chemo-fysicus, die later zijn werkterrein heeft verlegd naar de mens die hij wil helpen bij het oplossen van problemen en het opheffen van blokkades stelt in zijn boek “Liefhebben een Levenskunst” (1992) dat de grootste uitdaging in het leven is om zoveel mogelijk voortdurend en diep lief te hebben, ondanks de gebeurtenissen op ons levenspad. Hij stelt dat, omdat het grootste deel van ons leven nu eenmaal gaat om alledaagse dingen, het met name van belang is om daarmee te oefenen. Als we daarin getraind zijn wordt het ook gemakkelijker om deze kwaliteit in moeilijker situaties toe te passen. Wat dit laatste betreft is een absolute aanrader de aangrijpende film Incendies (2010). Deze film gaat over de gekte van oorlog, over goed en kwaad en hoe de grenzen daartussen onder druk vervagen, maar vooral ook over liefde als antwoord op deze onmenselijke omstandigheden.

Aanraders om liefdevoller te leven:

  • Druk (verbaal en/of non-verbaal) je liefde uit naar degenen waar je van houdt, ongeacht wat er gebeurt, laat je liefde voor hen onvoorwaardelijk zijn.
  • Druk je gevoel van liefde voor mensen waar je van houdt uit door fysieke gebaren (omhelzingen, kussen, knuffelen, een liefdevolle massage geven).
  • Probeer zoveel mogelijk dagen of gelegenheden die voor jou en een dierbare ander belangrijk zijn, te vieren.
  • Probeer je liefde zoveel mogelijk uit te breiden naar alles en iedereen waarmee je in aanraking komt, dus niet alleen naar mensen, maar ook naar dieren en planten. Cultiveer bewust zoveel mogelijk liefdevolle genegenheid en probeer dit gevoel tot uitdrukking te laten komen in al je gedachten, gedragingen en uitspraken.

“Stel je voor dat je hetzelfde leven leidt als nu, maar dat je diep en voortdurend liefhebt, geniet van de warmte van de ochtenddouche, met genoegen de geur opsnuift van het klaarmaken van het ontbijt, meezingt met de vogels onderweg naar je werk, het leuk vindt om over de weg te rijden, een atmosfeer van samenwerking voelt met je collega’s, je gezinsleden liefhebt en alles en iedereen in je nabijheid diep waardeert. Waar het om gaat is dat we, ongeacht uiterlijke omstandigheden, kunnen leren diep en voortdurend lief te hebben, op een zeer vergelijkbare manier als waarop we leren een sport te beoefenen of een muziekinstrument te bespelen” (Frank Andrews).

Films waarin liefde, in diverse vormen, een belangrijke rol speelt:

  • Casa Blanca (1942, VS)
  • The Best Years of Our Lives (1946, VS)
  • Jezus Christ Superstar (1973, VS)
  • Stalker (1979, Rusland)
  • Cinema Paradiso (1988, Italië)
  • The English Patiënt (1996)
  • Monsieur Ibrahim (2003, Frankrijk)
  • Away From Her (2006, Canada)
  • Slumdog Millionaire (2008, UK)
  • Incendies (2010 ,Canada/Frankrijk)
  • The Shack (2017, VS)
  • For Sama (2019, Groot Brittannië)
  • A Hidden Life (2019, Duitsland, VS)
  • Lazarro Felice (2019, Italië)
  • The Cave (2019, Syrië/Denemarken, )
  • The Invisible Life of Eurídice Gusmão (2019, Brazilië/ Duitsland)
  • The Blue Caftan (2022, Marroko)

Bronnen onder meer:

  • Het Joodse boek van Leven en Sterven. L.D. Solomon (2001). Utrecht: Kosmos-Z&K Uitgevers B.V.
  • Liefhebben een levenskunst. Frank Andrews (1992). Den Haag: Mirananda.
  • Positive Psychology at the Movies 2. Using Films to Build Characterstrenghts and Well-Being. 2nd Edition. Niemiec, R.M., Wedding, D. (2014). Boston: Hogrefe Publishers.
  • Positieve Psychologie in de Praktijk. Bannink, F. (2011). Amsterdam: Hogrefe Uitgevers.
  • 340 Ways to Use VIA Character Strenghts by Tayyab Rashid & Afroze Anjum. University of Penssylvania, 2005.
Geplaatst op

Vitaliteit

Levendig, energiek en vitaal zijn

“I will play my last note in the grave”
pianist Rubén González in Bueno Vista Social Club: Adios

Bovengenoemde kwaliteit, in het Engels zest genoemd, staat voor het benaderen van het leven met een zekere mate van passie en opgewektheid; het niet half of halfhartig doen van dingen; het leven (be)leven als een avontuur; je levendig en geactiveerd voelen.

Uit onderzoek is gebleken dat ook deze kwaliteit sterk samenhangt met welbevinden en dus zeker de moeite waard is om na te streven! Zest is gerelateerd aan élan vital, een term die bedacht is door de filosoof Henri Bergson. Élan vital verwijst naar de essentie van het leven én de energie die nodig is om evolutionair gezien vooruitgang te bewerkstelligen. In dit opzicht vitale mensen zijn zich bewust van de vergankelijkheid van het leven; zij besluiten echter om het leven zo volledig mogelijk te leven en de stagnatie te vermijden die het leven van zoveel mensen kenmerkt. Zij laten zich dan ook niet snel uit het veld slaan door tegenslag. Vitale mensen zijn over het algemeen gezond en gaan er niet vanuit dat ouder worden onvermijdelijk samenhangt met achteruitgang. Zij geloven in zichzelf en zijn in staat om in zichzelf de energie aan te boren die nodig is om hun dromen te verwezenlijken en hun plannen uit te voeren. Vitale mensen stralen een bepaald levendigheid uit die niet gebonden is aan leeftijd. Een goed voorbeeld is de legendarische groep Cubaanse muzikanten in de film  Bueno Vista Social Club/Adios (2017). In 1996 werd deze band opgericht onder leiding van de Amerikaans gitarist en producer Ry Cooder en de Cubaan Juan de Marcos González. Het bijzondere van deze groep is dat alle leden inmiddels op leeftijd zijn. De Buena Vista Social Club vergaarde wereldroem met hun hit ‘Chan Chan’.

Praktische toepassingen:

  • Het lijkt een open deur, maar het is zó belangrijk! Zorg ervoor dat je goed eet, drinkt, slaapt en beweegt. Zo heb je een goede basis om met de volgende tips aan de slag te gaan.
  • Wees je bewust van je dromen en doelen in het leven en probeer ze te verwezenlijken. Waar kom je je bed vooruit? Wat zijn je passies, naast je verplichtingen als bijvoorbeeld werk (wat natuurlijk ook je passie kan zijn)?
  • Zing in een koor of bespeel een instrument. Ga op dansles of beoefen een kunstvorm.
  • Probeer van elke dag zoveel mogelijk een “monument” te maken door de dingen zoveel mogelijk met aandacht en liefde te doen. Dit is een uitstekende manier om in het moment te leven, waardoor tobberijen over het verleden of zorgen over de toekomst op de achtergrond geraken. Mensen die zoveel mogelijk in het moment leven voelen zich zonder meer vitaler!
  • Boekentips: De blue-zones methode door Dan Buettner (2015) en Ikigai door Héctor Garcia (2016).
  • Bekijk films waarin vitaliteit een belangrijke rol speelt. In veel films staan de (hoofd) personages voor de opdracht in zichzelf te (leren gaan) geloven en zich met toewijding en al hun levensenergie te richten op hun levensdoelen, waardoor zij een belangrijke inspiratiebron voor ons kunnen zijn. In aanvulling hierop kunnen films die muziek, dans of sport als onderwerp hebben ons als het ware belevendigen door hun aanstekelijke werking.

Films waarin levendig, energiek en vitaal zijn een belangrijke rol speelt:

Jazz on a Summers Day (1960))
West Side Story (1961)
Cool Hand Luke (1967)
Young at Heart (2007)
The Sound of Music (1965)
The World’s Fastest Indian (2005)
Up (2009)
Morning Gory (2010)
One Flew over the Cuckoo’s Nest (1975)
Lalaland (2016)
La Chana (2016)
Buena Vista Social Club: Adios (2017)
In the Heigths (2021, V.S.)
Summer of Soul (2021, V.S.)

Bronnen onder meer:

Positive Psychology at the Movies 2; Using Films to Build Characterstrenghts and Well-Being. 2nd Edition. Niemiec, R.M., Wedding, D. (2014). Boston: Hogrefe Publishers.
340 Ways to Use VIA Character Strenghts by Tayyab Rashid & Afroze Anjum. University of Penssylvania, 2005.

Geplaatst op

Hoop

“Fear can hold you prisoner. Hope can set you free.” Andy Dufresne in The Shawshank Redemption

De eerste positieve psychologiekwaliteit die aan de orde komt in deze blog is hoop. Hoop behoort evenals vitaliteit, nieuwsgierigheid (in de goede zin van het woord), liefde en dankbaarheid tot de vijf levenssatisfactiekwaliteiten, dat wil zeggen kwaliteiten die verbonden zijn met tevredenheid met het leven. In de vroegchristelijke kerk waren de drie goddelijke deugden Geloof, Hoop en Liefde, afkomstig uit de Psychomachia, belangrijk. In dit zinnebeeldige gedicht uit de vierde eeuw wordt de strijd van de ziel voorgesteld als een gevecht tussen de zeven deugden en de zeven ondeugden. De apostel Paulus en later de Duitse kerkhervormer Luther (1483 tot 1546) stelden dat alles wat er op deze wereld wordt gedaan, voortkomt uit hoop. Uit onderzoek is gebleken dat de levenssatisfactiekwaliteit hoop het allersterkst samen hangt met welbevinden. Het gezegde is niet voor niets “hoop verloren al verloren”.

Wat is hoop nu precies? Hoop kan omschreven worden als een positieve emotie die gebaseerd is op het feit dat je succesvol bezig bent om stappen richting je doel te zetten.

Kort gezegd zijn er twee reacties mogelijk op moeilijkheden of tegenslag: wanhoop of hoop. Bij wanhoop ontstaat er een neerwaartse spiraal. Angst en onzekerheid veroorzaken stress, waardoor er verdriet en zelfs schaamte kunnen ontstaan. Alle aandacht voor positieve dingen gaat verloren, evenals de verbondenheid met anderen om je heen.

Bij hoop zie je wel degelijk wat er aan de hand is. Hoop zorgt echter, in tegenstelling tot wanhoop, voor een opwaartse spiraal! De aandacht voor positieve dingen neemt toe, zodat je liefde en dankbaarheid en andere kwaliteiten kunt voelen en de verbondenheid met belangrijke anderen groter wordt.

Adviezen om (meer) hoop te verkrijgen:

  • Probeer je situaties te herinneren waarin je moeilijkheden of tegenslagen overwonnen hebt.
  • Bedenk waar je over één of vijf jaar wilt zijn in je leven en wat je dan bereikt wilt hebben. Maak een (globaal) plan en evalueer dat regelmatig
  • Omring jezelf met optimistische en toekomstgerichte mensen, met name als je met tegenslag te maken hebt.
  • Lees een boek over iemand die ondanks moeilijkheden en tegenslagen zijn of haar doelen heeft bereikt. Hier een paar voorbeelden: De lange weg naar de vrijheid door Nelson Mandela (2017), De Amerikaanse Prinses (2017) door Annejet van der Zijl. De Keuze van Edith Eva Eger (2018).
  • Bekijk films waarin hoop een belangrijke rol speelt. In de films waarin hoop centraal staat hebben de hoofdpersonen vaak met veel moeilijkheden en tegenslagen te maken. Zij weigeren echter om op te geven omdat zij hoop hebben op een betere toekomst.

Films waarin hoop een belangrijke rol speelt:

  • Stalker (1979, Rusland)
  • The Shawshank Redemption (1994, V.S.)
  •  Good Will Hunting (1997, V.S)
  •  Patch Adams (1998, VS)
  • La Vita è Bella (1998, Italië)
  • Pay it Forward (2000, V.S.)
  • Freedom Writers (2007, V.S.)
  • The Bucket List (2007, V.S.)
  • Happy go Lucky (2008, Verenigd Koninkrijk)
  • We Bought a Zoo (2011, V.S.)
  • Interstellar (2014, V.S.)
  • Ballon (2019, Duitsland)
  • The Invisible Life of Eurídice Gusmão (2019, Brazilië/ Duitsland)
  • The Unlikely Pilgrimage of Harold Fry (2023, Verenigd Koninkrijk)

Bronnen onder meer:

Positive Psychology at the Movies 2. Using Films to Build Characterstrenghts and Well-Being. 2nd Edition. Niemiec, R.M., Wedding, D. (2014). Boston: Hogrefe Publishers.
Positieve Psychologie in de Praktijk. Bannink, F. (2011). Amsterdam: Hogrefe Uitgevers
340 Ways to Use VIA Character Strenghts by Tayyab Rashid & Afroze Anjum. University of Penssylvania, 2005. Tayyab Rashid.