Nieuwsgierigheid

Nieuwsgierigheid (in de goede zin van het woord)

“I have no special talent. I am only passionately curious.” Albert Einstein

“Curiouser and curiouser”. Alice in Wonderland

Nieuwsgierigheid: open zijn voor ervaringen die zich voordoen in je leven omdat die op zichzelf als waardevol worden ervaren, allerlei onderwerpen fascinerend vinden, exploreren en ontdekken.

Nieuwsgierigheid is evenals hoop, vitaliteit, liefde en dankbaarheid een kwaliteit die in sterke mate verband houdt met welbevinden. Actieve nieuwsgierigheid (waarover hieronder meer) wordt geassocieerd met een aantal voordelen, zoals langer leven, het hebben van betere relaties, én de ontwikkeling van een betere intelligentie. Ook ervaren nieuwsgierige mensen een grotere tevredenheid met én meer betekenis in het leven.

In zijn boek Nieuwsgierig? benadrukt hoogleraar psychologie Todd Kashdan de positieve kant van nieuwsgierigheid. Zonder deze kwaliteit gaan we risico’s uit de weg, stoppen we met de uitvoering van uitdagende klussen, gaan we geen nieuwe contacten aan met anderen en zijn we niet geïnteresseerd in nieuwe informatie. Om te kunnen groeien en ontdekken is nieuwsgierigheid voorgeprogrammeerd in onze hersenen; onze hersenen zijn dan ook verzot op alles wat nieuw is! Als we ons open stellen om nieuwe dingen te ontdekken, léren we ook onvermijdelijk iets. Het ultieme doel van ons nieuwsgierigheidssysteem is om onze bestaande kennis en vaardigheden uit te breiden. De stof dopamine speelt een centrale rol bij nieuwsgierigheid en onderzoekend gedrag. Zonder deze neurotransmitter worden we een apathische luie voddenbaal, aldus Kashdan. Volgens hem geeft niet zozeer geluk, maar nieuwsgierigheid ons blijvende voldoening en bevrediging. Hij pleit in dit kader ook voor het omarmen van de onzekerheid van het onbekende; op deze manier wordt het leven een permanente speurtocht vol verrassingen. Belangrijk hierbij is dat we al onze zintuigen gebruiken. Daarnaast is het van belang om de bereidheid te hebben om ons te verwonderen over allerlei alledaagse dingen en te zoeken naar nieuwe mogelijkheden om die interessant te maken. Actieve nieuwsgierigheid kan ons helpen om meer mindfull in het leven te staan, in de zin van het bewust brengen van onze aandacht naar de huidige ervaring met een open en niet-kritische blik.

Aanraders om (nog) nieuwsgieriger in de goede zin van het woord te worden:

  • Oefen om de wereld om je heen op zo’n manier te benaderen alsof je alles voor het eerst meemaakt. Probeer net zoals Alice gefascineerd is door het witte konijn, te kijken welke levende wezens of objecten je kunt ervaren alsof je ze voor de eerste keer ziet. Probeer ook een voedingsmiddel, zoals bijvoorbeeld een perzik, op zo’n manier te eten alsof je die voor de eerste keer in je leven proeft.
  • Doorbreek patronen en routines die je op de automatische piloot doet. Beschouw al de activiteiten die je verricht op een typerende dag. Waar ben je het meest nieuwsgierig naar om te veranderen? Breng een verandering in je dagelijkse routine aan (probeer bijvoorbeeld een andere route uit als je uit je werk komt, eet een ander ontbijt of introduceer jezelf bij iemand die je nog niet kent op het werk of elders).
  • Ga actief aan de slag met je nieuwsgierigheid. Onderneem actie in plaats van passief af te wachten of er interessante dingen in je leven gebeuren. Streef nieuwe ervaringen na – onderzoek wat je voor nieuwe en andere zaken je in je leven kunt ondernemen. Wordt een ontdekker! Probeer voeding uit die je nog niet kent, praat met mensen die nieuw voor je zijn, en ontdek nieuwe plekken op de wereld, dat kan ook dichtbij zijn, bijvoorbeeld een andere wijk, grenzend aan je eigen woonwijk.
  • Probeer elke dag iets nieuws te leren over tenminste een persoon die je op een dag ontmoet. Mensen kunnen heel fascinerend zijn als je je (meer) in hen verdiept.

Boekentip: Kleine Genoegens van de School of Life (2017). Nederlandse uitgever (Nijgh en Van Ditmar). Actieve nieuwsgierigheid is een van de onderwerpen die aan bod komen in dit zeer aan te raden boek!

Films waarin nieuwsgierigheid in de goede zin van het woord een belangrijke rol speelt:

• The Gods Must Be Crazy (1980, Zuid-Afrika, Botswana)
• Wings of Desire (1987, West-Duitsland)
• Last Images of the Shipwreck (1989, Argentinië)
• Secrets of the Heart (1997, Spanje)
• Swimming Pool (2002, Frankrijk/Engeland)
• Mongolian Ping Pong (2005, China)
• Alice in Wonderland (VS, 2010)
• Ten Items or Less (2006, VS)
• The Best Exotic Marigold Hotel (2012, Engeland)
• Wild (2014, VS)

Bronnen onder meer:

  • Kashdan, T.B. (2009). Curious? Discover the missing ingredient to a fulfilling life. New York, NY: HarperCollins.
  • Positive Psychology at the Movies 2. Using Films to Build Characterstrenghts and Well-Being. 2nd Edition. Niemiec, R.M., Wedding, D. (2014). Boston: Hogrefe Publishers.