Voorzichtigheid is de voetafdruk van wijsheid Amos Bronsom Alcott (o.m. filosoof)
Er is een tijd voor durven en een tijd voor voorzichtigheid, en een wijs man weet wat er nodig is
John Keating (Robin Williams) in Death Poets Society
Voorzichtigheid wordt ook wel de moeder van alle deugden genoemd. In de huidige coronacrisis is deze deugd belangrijker dan ooit. We kunnen er immers ons eigen leven en dat van anderen mee redden. Zeker in dit geval is deze kwaliteit sterk gerelateerd aan zelfregulering en volharding, twee andere kwaliteiten : afstand houden, je handen veelvuldig wassen, mondkapje op, je laten testen als je verkoudheidsklachten hebt, etc., etc. Geen eenvoudige opgave omdat zo lang allemaal vol te houden! Het lukt zelfs immers politici die het ons voorschrijven niet altijd!
Samen met matigheid, standvastigheid en gerechtigheid is voorzichtigheid een van de kardinale deugden die hooglijk werden gewaardeerd door filosofen in de Oudheid, waaronder Plato. In het Christendom zijn deze vier klassieke deugden opgenomen in de zeven deugden. Kardinaal is afkomstig van het Latijnse woord cardo: scharnier(pin), hengsel waarop een deur rust. Het zijn de kern- of spil-deugden: de deugden “waar het om draait”. Ze zijn extra belangrijk omdat ze in elke andere deugd voorondersteld worden. Bijvoorbeeld: wie op onvoorzichtige of onrechtvaardige wijze vriendelijk zou zijn, of wie geen maat weet te houden in zijn vriendelijkheid, of niet de moed heeft om ook vriendelijk te zijn als dat gevaar oplevert, die beheerst niet echt de deugd van de vriendelijkheid. Voorzichtigheid is gerelateerd aan het Griekse principe van het gouden midden. Ook in het Boeddhisme speelt de middenweg een belangrijke rol.
Rashin en Anjum (2005) omschrijven voorzichtigheid als volgt: Voorzichtigheid is een praktische oriëntatie met betrekking tot toekomstige doelen. Het houdt in voorzichtig zijn voor wat betreft de keuzes die men maakt, geen onnodige risico’s nemen en lange termijndoelen voor ogen houden wanneer men korte termijn besluiten neemt. Voorzichtige individuen monitoren hun gedrag en houden impulsiviteit in toom en anticiperen op de consequenties van hun acties. Deze kwaliteit is niet synoniem met vrekkigheid of verlegenheid, maar houdt een intelligent en efficiënt perspectief in om grotere doelen in het leven te bereiken.
Tips om aan de slag te gaan met (meer) voorzichtigheid
- Denk twee keer na voordat je iets zegt. Doe deze oefening minstens tien keer in een week en schrijf het effect hiervan op.
- Visualiseer de consequenties van je beslissingen op een termijn van één, tien en vijf jaar.
- Neem belangrijke besluiten wanneer je relaxed bent en niet als je je angstig of depressief voelt.
- Overleg zo nodig met belangrijke anderen voordat je een beslissing neemt.
- Bestudeer de karakters in bijvoorbeeld The Girl With the Dragon Tattoo, Driving Miss Daisy en The Queen. Hoe laten ze discretie, behoedzaamheid en voorzichtigheid zien in hun gedrag? De acteurs en actrices laten op briljante wijze de subtiliteit in hun karakters zien – met hun gezichtsuitdrukking, gebaren, kleine gedragingen, woordkeus, maar ook in wat niet gezegd of uitgedrukt wordt. Dit is niet zonder bedoeling. Wat vertelt je dit over wat de karakters werkelijk denken en voelen? Waarom maken ze gebruik van voorzichtigheid? Welke “selftalk” zouden ze gebruiken om deze kwaliteit na te leven?
Films waarin voorzichtigheid een belangrijke rol speelt:
- Stalker (1979, Rusland)
- Driving Miss Daisy (1989, V.S.
- The Shawshank Redemption (1994, V.S.)
- Sense and Sensibility (1995, Groot-Brittannië)
- As Good As Its Gets (1997, V.S.)
- The Road Home (1999, China)
- Not One Less (1999, China)
- The Story of the Weeping Camel (2003, Duitsland/Mongolië)
- The Darwin Awards (2006, V.S.)
- The Queen (2006, Groot-Brittannië)
- Hancock (2008, V.S.)
- The Taking of Pelham (2009, V.S.)
- Youth in Revolt (2009, V.S.)
- The Girl With the Dragon Tattoo (2011, V.S.)
- An (2015, Japan)
Bronnen onder meer:
Positive Psychology at the Movies 2. Using Films to Build Characterstrenghts and Well-Being. 2nd Edition. Niemiec, R.M., Wedding, D. (2014). Boston: Hogrefe Publishers.
340 Ways to Use VIA Character Strenghts by Tayyab Rashid & Afroze Anjum. University of Penssylvania, 2005. Tayyab Rashid.