Wake up, Neo!
The Matrix (1999)
Doorbraakervaringen, zoals bijvoorbeeld een mystieke ervaring of een bijna-doodervaring, zijn zeer belangrijke veroorzakers van veranderingen in de menselijke psyche en hebben aan de basis gestaan van de wereldculturen, aldus filosoof en theoloog Harry Moody (1997).
Eigenlijk is het vreemd dat er tot nu toe zo weinig aandacht aan is besteed door de intellectuele bovenlaag. In het ergste geval worden ze als een vorm van psychopathologie gezien terwijl het misschien wel de meest heilzame ervaringen zijn die een mens in zijn of haar leven kan hebben, benadrukt Moody. Zo beschouwde William James dergelijke ervaringen als het meest accurate beeld dat we van de ziel kunnen krijgen, aldus Moody, die stelt dat één van de kenmerken van mystiek bewustzijn is dat de ervaring onuitsprekelijk is. Een moment van doorbraak laat ons zien dat de conventionele manieren waarop we hebben geleerd na te denken over godsdienst, geloof en God oppervlakkig en inadequaat zijn. Dat is de reden dat Paulus verwijst naar de openbaring tijdens zijn doorbraakervaring door middel van de uitdrukking “onuitspreekbaar geschenk”. Als we zo’n moment hebben beleefd, begrijpen we opeens dat het gewone bewustzijn niet in staat is de raadselen van dit soort momenten te begrijpen; we zien in dat begrippen als eeuwigheid, God, liefde en dood alleen volkomen kunnen worden ervaren, aldus Moody.
Moody stelt dat het begrip “doorbraak” langzaam maar zeker uit de gratie is geraakt. Echter aan het einde van de jaren zestig, na een halve eeuw psychoanalyse, werd duidelijk dat de methoden van de psychotherapie allesbehalve een immer werkzaam wondermiddel waren, benadrukt hij. Freud had, ten onrechte, al helemaal geen hoge pet op van mystieke ervaringen. Gelukkig komt de aandacht voor deze ervaringen weer terug. Hoewel sommigen beweren dat een dergelijke ervaring niet meer dan een trucje van de hersenen is, zijn er aanwijzingen vanuit de kwantumfysica dat ons bewustzijn wel degelijk kan bestaan buiten de hersenen om. Bernardo Kastrup (auteur, filosoof en computerwetenschapper) benadrukt dat we op aarde als het ware gedissocieerd zijn van een extra bewustzijnslaag, waar we als we sterven (of op aarde een doorbraakervaring hebben) weer mee in contact kunnen komen! Bovendien, en dat is misschien nog wel het belangrijkste, is dat mensen die tijdens hun leven een dergelijke ervaring hebben meegemaakt, nadien meer vanuit hun “hogere ik” oftewel vanuit universele waarden gaan leven, zoals liefde en dankbaarheid in plaats vanuit overlevingsemoties zoals angst en woede. Denk bijvoorbeeld aan Saulus die Paulus werd. Kortom, het is zowel een heilzame ervaring voor de betrokkene als voor de (kleinere of grotere) wereld waarin hij of zij leeft.
Enkele voorbeelden van speelfilms waarin doorbraakervaringen een belangrijke rol spelen:
It is a Wonderful Life (1946), Jonathan Livingston Seagull (1973). A Christmas Carol (1997), The Matrix (1999), Groundhog Day (1993), Little Buddha (1993), The Trumanshow (1998), The Legend of Bagger Vance (2000), The Shack (2017).
Bron:
Passages van de ziel; de vijf fasen van spirituele ontwikkeling in de grote wereldreligies en in ons eigen leven op weg naar innerlijke verrijking. geschreven door de filosoof H.R. Moody (1997