Search for the secret you hide
Search for the hero inside yourself
Until you find the key to your life
M People, tekst en muziek: Mike Pickering en Paul Heard
Bij nadere beschouwing blijkt de speelfilm in een zeer oude traditie te staan. Deze gaat terug op de initiatieriten en zet zich via het attische (Griekse) drama, mythen, sprookjes en de middeleeuwse mystiek voort tot in de eigentijdse psychologie*. Volgens Hammann hebben films die ons raken een bepaalde structuur. Deze is gebaseerd op de zogeheten Reis van de Held, ook wel monomythe genoemd die van alle tijden is en in allerlei culturen is aan te treffen. Of het nu gaat om het verhaal van Apollo, de Kikkerkoning uit het gelijknamige sprookje, het verhaal van Wodan of Boeddha of talloze andere figuren uit folklore en religie, de onderliggende structuur is altijd hetzelfde **.
De speelfilm staat in een zeer oude traditie …
Hierboven afgebeeld respectievelijk de ruïnes van Eleusis (bekend van de Eleusinische mysteriën), een Grieks theater, de mythische god Apollo, de Kikkerkoning uit het gelijknamige sprookje, de mystieke weg naar het Licht en een creatieve afbeelding van de geest/hersenen verwijzend naar de psychologie.
In meer eigentijdse termen kan gesteld worden dat persoonlijke ontwikkeling zich goed laat omschrijven als een reis door een onbekend landschap. Deze reis kent zowel hoogte- als dieptepunten. Om onszelf te ontwikkelen en op koers te blijven is het belangrijk dat we van tijd tot tijd onze comfortzone verlaten en onze angsten overwinnen. Gelukkig worden we op onze reis geholpen door mentoren en persoonlijk kwaliteiten. Willen we ons ontwikkelen en ons ware potentieel verwerkelijken dan is het belangrijk om grenzen te verleggen, afscheid te nemen van een beperkt bewustzijn, onze schaduw recht in de ogen te kijken en soms moeten we daarvoor de donkere nacht van de ziel ervaren***.
Met name speelfilms gebaseerd op Reis van de Held kunnen ons helpen om, in alle vrijheid, richting te vinden in ons eigen leven. Vooral de positieve psychologiefilm, vaak gebaseerd op de Reis van de Held, kan gezien worden als een eigentijds medium dat ons kan inspireren om op een aansprekende manier ons potentieel te (leren) ontwikkelen. (Niemiec & Wedding, 2013) stellen dat een positieve psychologiefilm een film is waarin:
- een van de karakters, meestal de hoofdrolspeler, tenminste een kwaliteit bezit of ontwikkelt zoals bijvoorbeeld dapperheid, wijsheid, vriendelijkheid, vergevingsgezindheid of integriteit
- de held(in) wordt geconfronteerd wordt met obstakels, strijd of tegenslag waarbij hij of zij die kwaliteit(en) moet inzetten (om de reis goed te volbrengen AdR)
- het karakter laat zien hoe deze obstakels te overwinnen terwijl hij of zij die kwaliteit(en) ontwikkelt of ziet te handhaven en
- die gekenmerkt wordt door een toonzetting die hartverwarmend is of in sterke mate refereert aan de “condition humaine”.
Tot slot, bij nadere beschouwing gaat dit proces gepaard met een toename van bewustzijn van wat werkelijk van waarde is voor een gelukkig(er) eigen leven en een hiermee samenhangende eerbied voor alles wat leeft, waardoor de wereld ook weer een beetje mooier kan worden.
Bronnen:
*Hammann J. (2007).: Die Heldenreise im Film. Drehbücher, aus denen die Filme gemacht werden, die wirklich berühren. Frankfurt am Main: Zweitausendeins.
**Campbell, J. (1993). The hero with a thousand faces. London. Fontana Press.
***Bouma, M. (2010). Storytelling in 12 stappen. Op reis met de held. Amsterdam: Atlas Contact B.V.
****Niemiec, R.M. & Wedding, D. (2013). Positive Psychology at the Movies 2. Using Films to Build Characterstrenghts and Well-Being. Boston: Hogrefe Publishing Corporation.
Oefening:
Bekijk een speelfilm en ga na of u/je daarin de Reis van de Held, of delen daaruit, kunt herkennen en of de film aan de vier criteria van een positieve psychologiefilm voldoet.