De terugkeer naar de Bron

The function of the One is now to return to the Source

Matrix Reloaded (2003)

De hierboven genoemde metafoor beschrijft de reis als een ervaring van transformatie; je vertrekt vanuit huis waarbij je de gewone, familiare wereld achter je laat, reist naar een plaats ver weg of naar een magische “andere wereld”, waardoor je verandert wordt. Vervolgens reis je terug naar de plaats waar je familie en vrienden wonen, of je stam, je volk, om vervolgens op een nieuwe manier verder te leven. De hier beschreven metafoor heeft eerder de transformatieve kwaliteit van een terugreis dan een heenreis. Het menselijk leven wordt hierbij gezien als een vorm van verbanning, een vreemde omgeving waarin je je een buitenstaander voelt en van waaruit je wilt terug keren naar je werkelijke thuis, de plaats waar je vandaan kwam, je bron en je oorsprong. Het leven zelf kan gezien worden als een grote heenreis, die een aanvang neemt bij de geboorte met als doel om tijdens ons aardse leven te leren en te exploreren. Het pad van spirituele evolutie wordt gezien als een naar binnen keren, terugkerend naar de wereld van geest en Licht waar we vandaan zijn gekomen. De transformatieve terugreis kan vergeleken worden met de ervaring van een “ontwaken” en een “dood-hergeboorte” (zie eerder behandelde metaforen). Deze reis wordt ook wel beschreven als een (proces van) verhoging van bewustzijn. In zowel Westerse als Aziatische tradities, is het terugkeerthema een essentiële component van spirituele leerscholen.

In een typisch transformatieproces, nadat iemand een  “ontwaken” of een doorbraakervaring heeft meegemaakt, wordt de dagelijkse, vertrouwde wereld ervaren als vreemd, alsof je er niet echt toe behoord. Al heb je maar een glimp meegemaakt van de hogere rijken van bewustzijn, als je het zonlicht hebt ervaren, buiten de Grot van Plato, dan kun je je verloren voelen omdat je je niet echt meer verbonden voelt met het oude, de illusoire schaduwen binnen de gevangenisgrot. Zie bijvoorbeeld het gedicht van astronaut Wubbo Ockels beschreven bij de metafoor van Ontwaken uit de droom van de realiteit. Echter, je bewust worden van de conditie van verbanning of vervreemding, is altijd de eerste stap om de terugreis te aanvaarden! Veel gevoelige individuen ervaren op een zeker moment dat er ergens in hun leven een vergissing gemaakt is: ze zijn op de verkeerde plaats, of in de verkeerde eeuw geboren, verloren in een woestenij, of op drift geraakt in een oceaan van illusies.

Bovengenoemd thema is terug te vinden in boeken zoals De Vreemdeling van Albert Camus, The Outsider van Colin Wilson of Vreemdeling in een Vreemd Land van Robert Heinleich. Ook in films is dit onderwerp natuurlijk terug te vinden! Voorbeelden hiervan zijn Jonathan Livingston Seagull (1973), The Man Who Felt to Earth (1976), , Little Buddha (1993), The Prince of Egypt (1998), The Matrix Trilogy[1] (1999-2003), en The Lord of the Rings Trilogy (2001-2003).

Boekentip: In Passages van de ziel; de vijf fasen van spirituele ontwikkeling in de grote wereldreligies en in ons eigen leven op weg naar innerlijke verrijking geschreven door de filosoof  H.R. Moody (1997) wordt (onder meer) de fase van de terugkeer uitgebreid beschreven. Een aanrader!

Bron onder meer: The Unfolding Self. Varieties of Transformative Experience (1998). R. Metzner. Origin Press.

 

[1] Inmiddels is in 2021 ook de Matrix 4 uitgebracht.

Van het duister naar het Licht

There’s a smile on my face
For the whole human race
Why it’s almost like being in love…

Groundhog Day (1993)

Verlichting – het proces van licht binnen brengen – is impliciet een sleutelaspect van alle andere metaforen die tot nu toe aan de orde gekomen zijn.  Voor wat betreft geestelijke verlichting stelt Eckart Tolle dat het  huidige moment een poort naar verlichting is, een hogere staat van aanwezigheid waarin al je zorgen, angsten en emotionele pijn verdwijnen. We lijden omdat we ons identificeren met tijd, stelt Tolle. We torsen ons verleden soms als een loden last met ons mee en maken ons zorgen over een toekomst die eigenlijk helemaal niet bestaat. “Er is nooit een moment dat je leven niet ‘nu’ is,” zegt Tolle in zijn boek De Kracht van het Nu. “Besef dat het huidige moment alles is dat je ooit zult hebben. Maak van het nu het belangrijkste aandachtspunt van je leven.”

Een andere  visie op geestelijke verlichting wordt verwoord door Frans Langenkamp, antropoloog. Hij zegt daarover het volgende: “Over verlichting hoort men te weten dat wat men in de verschillende spirituele tradities verlichting (satori, nirwana, kensho, moksha, bevrijding, redding etc.) noemt, niets anders is dan een symptoom van geestelijke volwassenheid.  Eenvoudig gesteld: Wat men vroeger verlichting noemde is niets anders dan geestelijke volwassenheid. Onze geest omvat denken en voelen (‘hoofd’ en ‘hart’). Wanneer ons denken (hoofd) volledig ontwikkeld is, betekent dit dat we in alle omstandigheden wijs zijn. Wanneer ons voelen (hart) volledig ontwikkeld is, betekent dit dat we in alle omstandigheden liefdevol zijn. Verlichting staat dan ook voor de volledige ontwikkeling van hoofd en hart, van verstand en gevoel. Het staat voor de volledige ontwikkeling van onze mannelijke en onze vrouwelijke eigenschappen. Hierdoor worden we geïntegreerde, ontspannen, natuurlijke en authentieke mensen. Verlichting staat dus in werkelijkheid voor ware menswording. Wanneer we eenmaal dit realistische inzicht in verlichting hebben, wordt de weg om ‘verlichting’ te bereiken automatisch duidelijk. We kunnen aan onszelf werken om emotioneel en intellectueel volwassen te worden. Mijns inziens is het dan ook beter om het mysterieuze begrip ‘verlicht worden’ niet meer te gebruiken, en voortaan te spreken van ‘geestelijk volwassen worden’. Liefde, sympathie, respect, invoelingsvermogen, tolerantie zijn allemaal inherente eigenschappen van de toestand van geestelijke volwassenheid”, aldus Langenkamp.

Als er één film is die op aansprekende wijze weergeeft wat verlichting, ofwel geestelijke volwassenwording  in samenhang met het leven in het hier en nu  inhoudt is het wel Groundhog Day met Bill Murray  als Phil in de hoofdrol. Als Phil na veel vallen en opstaan eindelijk door heeft waar het in het leven om gaat, zoals het beoefenen van liefde en dankbaarheid, lijkt hij daarmee belangrijke poorten naar het nu gevonden te hebben en is hij een gelukkig man geworden! Andere speelfilms met als thema geestelijke verlichting zijn: Little Buddha (1993), Peaceful Warrior (2006), Il Giovane Favoloso (2014), Le Libertin (2000), En Kongelig Affaere (2012), La Montaña Sagrada (1973), Into the Badlands (2015), the Razors Edge (1984), Magic in the Moonlight (2014), Man on the Moon (1999).

Bronnen onder meer:

The Unfolding Self. Varieties of Transformative Experience (1998). R. Metzner. Origin Press.

De Kracht van het NU; gids voor een gelukkig leven (2013), E. Tolle. Uitgeverij Ankh Hermes, Utrecht.

De vele misverstanden over verlichting. In: Boeddhistisch Dagblad 30 januari 2019, F. Langenkamp.

BesteLijst.com.