Laat iedereen die je tegenkomt beter achter dan je hen aangetroffen hebt. Ware leiders en oprechte helden zijn brengers van hoop. Ze zorgen ervoor dat mensen zich in hun aanwezigheid sterker voelen en nooit geringer.
Wayne Gill, naar Robin Sharma
Wees de verandering die je in de wereld wilt zien.
Mahatma Gandhi
Bij het woord leiderschap denken we vaak aan formeel leiderschap, zoals bijvoorbeeld een directeur of een wereldleider. Echter, in zekere zin zijn we allemaal leiders. Het gaat om verantwoordelijkheid nemen over wat er in ons leeft en wat we willen realiseren. Het gaat om onze rol te vervullen in kwesties die volgens ons aandacht verdienen. Persoonlijk leiderschap is het vermogen om positieve leiderschapseigenschappen toe te passen op het meest basale niveau…onszelf. Een van de meest wijdverbreide leiderschapsquotes is afkomstig van Ghandi die stelde ”ik moet eerst zelf de verandering worden die ik in anderen wil zien”. Persoonlijk leiderschap begint op het moment dat we vastbesloten zijn om onze eigen levenscoach te worden en om te leven met een persoonlijk leiderschapsplan. Zo kiezen we er bewust voor om de richting van ons leven te “kiezen”, in plaats van onze toekomst of potentieel te laten bepalen door “tijd en kans”. Stephen R. Covey (1932-2012) heeft er zijn levenswerk van gemaakt om mensen te laten zien hoe elk individu de regie kan nemen over zijn of haar eigen leven.
Er zijn meer dan twintig miljoen boeken van hem verkocht (in 38 talen), en “De zeven eigenschappen van effectief leiderschap” is uitgeroepen tot het belangrijkste businessboek van de twintigste eeuw. In 2004 is er door Covey overigens nog een achtste eigenschap toegevoegd aan de andere eigenschappen. Omdat we dus eigenlijk niet om hem heen kunnen hieronder de acht eigenschappen.
De acht eigenschappen van effectief (persoonlijk) leiderschap (Stephen Covey):
- proactieve levenshouding (handelen vanuit waarden)
- doelgerichte inzet (begin met het einde voor ogen)
- prioriteiten stellen
- streven naar gezamenlijk profijt (win-winsituatie)
- aandacht voor andermans belangen (empathie)
- profijt uit verschillen halen (synergie)
- voldoende rust nemen en ontspannen (balans tussen productie en productiemiddelen)
- ontdek je innerlijke stem en inspireer anderen om hun stem te vinden
Een goed voorbeeld van iemand die uiteindelijk leert, aanvankelijk tegen wil en dank, om een goed leider te worden door eerst aan zichzelf te werken is de film The Ultimate Gift (2006). In deze film is te zien hoe de verwaande jongeman Jason een aantal “geschenken” krijgt, waardoor hij langzamerhand transformeert in een dienend leider. De geschenken zijn onder andere: het Geschenk van Arbeid, het geschenk van Problemen (!), het Geschenk van Geven, het geschenk van Dankbaarheid en het Geschenk van Liefde. Een andere aanrader is de klassieker Groundhog Day (1993). In deze film verandert Phil (let op de naam) Connors, van een chagrijnige, narcistische weerman uiteindelijk in een oprechte held die iedereen beter achterlaat dan hij hem of haar tegenkwam. Zonder erop uit te zijn, wordt hij een invloedrijk en geliefd persoon. Het script van deze film is overigens geschreven door een zen-boeddhist die op een aansprekende manier aan de westerse ziel wilde laten zien hoe “verlichting” er uit ziet. In feite gaat het hier om een universeel proces van emotionele rijping, cq persoonstransformatie, waarin allerlei al dan niet religieuze groeperingen de essentie van hun leer of levensvisie terugvinden.
Oefening 1 :Probeer minimaal een maand lang met de acht eigenschappen aan de slag te gaan. Eventueel met behulp van een tabel, waarin je elke dag aankruist of je de eigenschap hebt toegepast. Houd je vorderingen bij in een dagboek of op de computer.
Oefening 2: Kijk of je de acht eigenschappen terug ziet (of juist niet!) bij bijvoorbeeld politici, wereldleiders, in series of in films.
Een aantal andere inspirerende films om (persoonlijke) leiderschapskwaliteiten te bevorderen:
- Gandhi (1982, India, Groot-Brittannië, V.S.)
- The Shawshank Redemption (1994, V.S.)
- Appolo 13 (1995, V.S.)
- Braveheart (1995, V.S.)
- Patch Adams (1998)
- Invictus (2009, V.S.)
- Des Hommes et des Dieux (2010, Frankrijk)
- Ai Weiwei (2012, Duitsland)
- The Chef (2014, V.S.)
- Mc Farland USA (2015, V.S.)
- Kung Fu Panda 3 (2016), V.S./China)
- Hacksaw Ridge (2016, V.S. Australië)
Bronnen onder meer:
Niemiec, R.M., Wedding, D. (2014). Positive Psychology at the Movies 2. Using Films to Build Characterstrenghts and Well-Being. 2nd Edition.). Boston: Hogrefe Publishers.
Thomas, G.L. LeadershipExcellencenow.com , januari 2021.
Van Doorn, M. (2012). Het wiel opnieuw uitvinden; cycli en niveaus van leiderschap. Double Healix Serie.
V.d. Vegt, M. (2021). Mirjam van der Vegt.nl.